Verslag van de masterclass in het Dominicanenklooster

Trip naar het noorden

20/02/2022 - 11:06

Vrijwilliger Vanya Verschoore volgt een Masterclass in Nederland om te leren van initiatieven gelijkaardig aan Stadsklooster De Bron. Hij schreef hier alvast een eerste terugkijk op de start van deze masterclass.

De voorbije week verbleef ik drie dagen in het Dominicanen klooster te Huissen (NL), een huis van bezinning, bezieling en beweging. Ik verbleef er naar aanleiding van een masterclass die ik volg rond de toekomst van bezinningscentra & monastieke gastenverblijven. Een ganse rit naar het Noorden.

In plaats van mij dinsdagochtend te haasten en in bochten te wringen, besloot ik het op een monastieke manier aan te pakken. Ik vertrok zondagmiddag, en werkte maandag zoals gewoonlijk digitaal, maar dan in mijn kloosterkamer. Zo zat ik dinsdagochtend fris uitgeslapen aan de tafel bij de start van de masterclass. Op die manier leerde ik het huis kennen, leefde mee op het dagelijkse ritme, genoot van de lekkere vegetarische maaltijden en vond ik wat rust na enkele intense weken van quarantaine als gezin na een Covid besmetting.

In een eerste sessie werden we door Anne Stael & Aalt Bakker ingeleid in de maatschappelijke trends die we zien en waar we als initiatief kunnen in meegaan. We hadden het hier over o.a. geweldloze communicatie, nood aan geestelijke begeleiding rond zingeving, deel zijn van een verhaal en slow living. Anderzijds was hier de boeiende vraag of wij als bezinningshuizen net niet vaak een tegentrend moeten zijn. Moeten we er niet voor zorgen dat we als collectief van stadskloosters en bezinningshuizen vanuit contemplatie de samenleving mee veranderen? Laat ons best ambitieus zijn op dat vlak. Laat ons hier kijken naar de geschiedenis van de kloosters & abdijen. Ze creëerden een nieuwe economie, ontgonnen grond (dijken in NL), zetten zorg en onderwijs op poten, waren vaak ook tegendraads,...In deze rijke geschiedenis mogen wij onze pioniers stappen zetten. Hoe maken we van deze oude verhalen, nieuwe levende realiteiten?

In een tweede sessie werden we door Henk Kroes meegenomen naar het Friese platteland met een presentatie over Nijkleaster in Jorwert, het dorpje waar ook schrijver Geert Mak woont. Een prachtig project waarbij twee mensen rond 2010 de visie kregen om de rijke monastieke geschiedenis van de regio nieuw leven in te blazen, en op die manier ook een nieuwe impuls te geven aan de verouderde en dus verdwijnende kerkgemeenschap in de regio. Een mooie quote vanop hun website: “Wij dromen al jaren van een klooster in een verbouwde boerderij. Deze droom krijgt overigens allereerst gestalte in een beweging van mensen. Maar om die beweging te faciliteren zijn gebouwen nodig. De kerk van Jorwert vormt de uitvalsbasis voor onze beweging. Het klooster-complex Westerhûs (1 km. buiten Jorwert) wordt momenteel ontwikkeld tot een plek waar vaste bewoners (kleasterlingen) bidden en werken, wonen en gastvrijheid bieden.” Er wordt samengekomen in de dorpskerk op woensdag en vrijdagavond. Belangrijk is dat ze werken met een viering met vast patroon, altijd gekoppeld aan een wandeling. Ik vertel in een later blogbericht meer over dit specifieke project.

In de derde sessie werden we meegenomen in het verhaal van de locatie waar we te gast zijn, het dominicanenklooster in Huissen. Aalt Bakker, directeur van de stichting, nam ons mee in het wel en wee van het klooster. Het verhaal van Aalt inspireert mij enorm. Het toont aan dat je met ‘historische wortels’ een nieuw en aansprekend verhaal kan schrijven, welke ook nog eens economisch duurzaam is. Ik schrijf later in een ander blogbericht meer over dit klooster.

In de laatste sessie bracht Henk Jan Hoefman zijn inspirerend verhaal over spiritueel ondernemerschap. Henk-Jan studeerde commerciële economie en sociale organisatiepsychologie. Zijn lijfspreuk is: ondernemen met ziel en zakelijkheid. Als mede-oprichter en voormalig directeur van ZIN, het klooster voor zingeving en werk, heeft hij met vallen en opstaan geleerd hoe je bijzondere plekken en ideële initiatieven in de wereld zet. Henk-Jan is projectleider voor (voormalige) kloosters en landgoederen via zijn bedrijf ‘van vonk naar vorm’. In deze sessie ging hij in op de vraag: hoe ontwikkel je jouw plek, waar staat jouw organisatie voor?

Deze sessie was enorm inspirerend. Hij maakte duidelijk dat het echt mogelijk is om vanuit een bron eigentijdse vormen te vinden voor maatschappelijke vragen. Hij vertrekt vanuit de scheppingskracht als basis voor spiritueel ondernemerschap. Maar hij waarschuwde ook voor ‘verstolde vormen’. Zaken die ooit wel hebben gewerkt, maar op vandaag geen leven meer in zich hebben, maar we toch verstokt aan vasthouden. Deze komen wel vaker voor in spirituele middens. We moeten deze echt in beeld hebben, durven benoemen en durven loslaten. Wat hij ook duidelijk aan stipte was het feit dat leiderschap voor een groot stuk gaat over het omarmen van gedoe, het managen van problemen. We willen vaak problemen en gedoe vermijden, maar we moeten het omarmen. Hij maakt gebruik van ‘Theorie U’ van Joseph Jaworski.

Iets wat me ook bijbleef was zijn visie op wachten. Wachten hoeft niet negatief te zijn. Je kunt actief wachten en passief wachten. Actief wachten betekent alert zijn voor wat er rond je gebeurt. Analyseren, reflecteren en zo een basis bouwen voor wat komt. Is dat ook niet een belangrijke essentie van contemplatieve spiritualiteit? Is dit niet een belangrijke les die we willen meegeven aan bezoekers van onze centra? Laat ons dit ook toepassen in onze eigen ontwikkelingen als project. Dat maakt het authentiek.

Deze Masterclass heeft mij enorm geïnspireerd. Het is als een warm dekentje, omdat het mij doet beseffen dat we bezig zijn met beweging maken en we staan er niet alleen voor. Ik kijk al uit naar de twee komende sessies en hoop de opgedane inzichten te kunnen delen en verspreiden in mijn context, zodat ze mogen bijdragen tot een levende vorm via ‘Stadsklooster De Bron’.

Zo’n dertien initiatieven volgen de masterclass mee, waaronder twee Belgische (Abdij Averbode & wijzelf). Andere initiatieven zijn o.a. Stadsklooster Simpelhuys, Fonteinkerk in Amersfoort, Hezenberg in Hattem, Netwerk rondom toekomst van religieus leven, Nykleaster uit Jorwerd, Pelgrims herberg uit Vessem, Stadsklooster uit Groningen, Stadsklooster uit Haarlem, Radboud studentenkerk & Oud katholieken uit Culemborg. Wat een rijkdom samen aan passie, visie en lef. Allemaal initiatieven en pioniers die in hun eigen context zoeken hoe ze met zoekende mensen op weg kunnen gaan en hiervoor een aanbod ontwikkelen. Aanbod vind ik eigenlijk een wat vreemd woord. Eigenlijk nodigt elk initiatief op zijn eigen manier mensen uit om deel te nemen, om aan te sluiten, om er te zijn. Dat vind ik mooi.

Wat ons samenbrengt is enerzijds de passie en de visie, maar anderzijds ook de vraagstelling hoe we van dergelijke initiatieven die vaak ontstaan vanuit een duidelijke ‘vonk’ of roeping, ook een duurzame ‘vorm’ kunnen maken. Duurzaam zowel op vlak van organisatie, beheer, financiën en inhoud. In deze masterclass steken we enorm veel op van de presentaties die we krijgen, maar evenveel vanuit de ervaringen uit de diverse projecten. Het is een eer om met al deze pioniers rond tafel te zitten en in kwetsbaarheid uit te wisselen.